Институт за историја на уметноста и археологија

д–р Анета Серафимова

Редовен професор

Проф. д-р Анета Серафимова е родена во Скопје, каде што завршила основно училиште и гимназија со одличен успех и со пофалници (Корчагинец на генерација) за постигнатите резултати. Во 1986 година дипломирала на Филозофскиот факултет во Скопје на ННСГ за историја на уметноста со археологија. Магистрирала во 1994 година на Филозофскиот факултет на Белградскиот универзитет, а докторирала во 2002 година на Филозофскиот факултет (УКИМ) во Скопје.

Анета Серафимова работи на Филозофскиот факулет од 1987 година, најпрвин како приправник, потоа како помлад асистент (1988), доцент (2003), вонреден професор (2008), а од 2012 година е редовен професор, реизбрана во 2017 година. Предмет на нејзиниот научен интерес е византиската и поствизантиската уметност како и уметноста на Балканот во 19 век.

Освен на матичниот Институт, таа е вклучена и во студиската програма на прв циклус Меѓународни и интеркултурни студии и на Институтот за родови студии. Од 2004 година таа ја менторира студиската програма за поствизантиска и преродбенска уметност во Македонија/Балканот на вториот циклус студии на Институтот за историја на уметноста и археологија (насока: историја на уметноста). Од 2012 година е вклучена во студиската програма на втор циклус Интеркултурни студии. Таа е акредитиран ментор на втор и трет студиски циклус – докторски студии.

Таа била член на Советот на Министерот за култура (2002-2006) и, едновремено, и национален/државен претставник во Советот на УНЕСКО за IPDC (Intergovernmental Programme for the Development of Communication). Во периодот од 1996-2000 била член на Националниот совет за културно наследство. Во 1997-98 година била член на Организацискиот одбор при Министерството за култура на досега најрепрезентативната изложба на македонски икони Trésors Médiévaux de la République de Macédoine, реализирана во Musée National de Moyen Âge “Cluny” во Париз (1999). Од 2012 година таа е член на престижната асоцијација SPBS на OUBS (Oxford University Byzantine Society). Проф. д-р Анета Серафимова учествувала на повеќе меѓународни конференции, симпозиуми и панел дискусии (Атина, Москва, Париз, Истанбул, Љубљана, Софија, Белград, Пловдив), а била поканет предавач во/на:
– 2012, Skopje: EU Info Centre “World Day for Cultural Diversity, for Dialogue and Development”. Panel 1: Culture as Plurale Tantum.
– 2010, Ljubljana: Department of Slavic Studies at Faculty of Philosophy. Lecture and photo-exhibition: “Mission of Ss Cyril and Methodius and its depicted reflections in the Balkans”.
– 2010, Istanbul: International Panel on Islamic Civilization in the Balkans, IRCICA: “Islamic Influences on Christian Art in Ottoman Macedonia”.
– 2006, New York: MCC Gallery. Lecture and fresco-copies exhibition (catalogue): “Fresco Painting in Macedonia from 11th – 15th Centuries: Masterpieces”.
– 2005, Ljubljana: Prešernova dvorana SRC/SAZU. International colloquium “The Gesture in the Cultural Heritage of Europe”. Lecture/presentation: “Blessing and Motherhood: Between the Signum and the Symptom. The Confrontation of the Divine and the Human in Byzantine Painting”.
– 1999, Paris: Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne. Exhibition talk/lecture “Trésors Médiévaux de la République de Macédoine” organized by Musée National de Moyen Âge “Cluny”.

Стипендии/грантови и студиски престои:
– November 1998: Study visit at Bulgarian Academy of Science (BAN), Sofia, Bulgaria;
– August 1997: Invited resident at Hellenic Institute for Byzantine and Post-Byzantine Art (San Georgio dei Greci), Venice, Italy (advisor: Prof Nikolaos Panagiotakis, PhD);
– October-November 1997: Study visit at British School (BSA), Athens, Greece;
– 1996-1997: RSS (Prague) Grant for Individual Project “Western Influences in Post-Byzantine Painting in the Balkans”;
– October 1988 – May 1989: Greek Government Scholar at National Technical University of Athens (supervisor: Prof. D. Mouriki and Ass. Prof. M. Aspra-Vardavaki).

Проф. д-р Анета Серафимова изведува настава и вежби по предметите на првиот циклус студии:

На првиот циклус студии:
На вториот циклус студии:
  • 1

    [У132З/19] Поствизантиска уметност на Балканот

  • 2

    [У133З/19] Уметноста на Балканот во 19 век

  • 3

    [ФУ102И/19] Византиска семиотика

  • 4

    [ИС218/19] Интеркултурни аспекти на византиската уметност

На третиот циклус студии:
  • 1

    [ИУА30] Балкански сликарски работилници


Селектирана библиографија

“On the Painterly Script of Nikola Mihailov in the Saint Nicholas Church in Kumanovo”, / „Сликарскиот ракопис на Никола Михаилов во црквата Свети Никола во Кумановo“, Balcanoslavica. International Peer Reviewed Journal, Vol. 45/2 (2017), 57-79 (co-authored by M. Simonovska).

 “Pontius Pilate vs Annas and Caiaphas in the Eastern Christian Art”, Abstract. International Conference “Process of Cultural Interference: The Balkans between East and West”, PRI Institute of Old Slavic Culture Prilep, Negotino 2017, 23-24.

„Свети Никола во Шишевскиот манастир: кадрирање на животописот“, Патримониум. МК, 14 (2016), 186-202.

 “The Kosmas Cosmos and Representations of Psalm 148, 149 and 150: A case study of the ‘Praise the Lord’ icon from the Museum of Macedonia (Skopje)”, Proceedings of the 23rd International Congress of Byzantine Studies, Belgrade (22-27 august) 2016, 782, 791.

 “On the Conceptual Codes of the Entity: Paintings of the upper compartments of the narthex and porch of Saint Sophia in Ohrid”, Sergiy Radonezhskiy and the Russian Art of the 14th – first half of the 15th centuries in the Context of Byzantine Culture, eds. G. Gerov et M. Orlova, Moscow

 “Notes on the Depictions of Saint Dionysios the Righteous of Olympos “, Heroes, Cults, Saints, eds. I. Gergova & E. Moutafov, Institute of Art Studies & Bulgarian Academy of Sciences, Sofia 2015, 133-145.

 “Contribution to Studying Islamic Influences on the post-Byzantine Painting in Ottoman Macedonia”, Islamic Civilization in the Balkans, ed. Dr. Halit Eren, IRCICA, İstanbul 2015, 21-43 (co-authored by J. Spahiu).

 ‘Кон темата „Свети Климент Охридски легат и фасцинација: програмски концепт и насоки“,’ Осма научна средба по повод патрониот празник на НУБ „Свети Климент Охридски“, Скопје 2015, 2-7.

 ‘Image and Imagery: Revisiting the Depictions of the Seven Slavic Saints’, Patrimonium.MK, VII/12 (2014), 345-362.

 „Нова власт – друга вера. Прилог проучавању исламских утицаја на поствизантијску уметност“, Саопштења XLV (2013), 165-178 (коавтор: Ј. Спахиу).

 „Прилог кон проучувањата на ликовноста на светите Седмочисленици“, Зборник на Седмата научна средба „Свети Климент Охридски инспирација во ликовното творештво“, НУБ „Свети Климент Охридски“, Скопје 2013, 19-45.

 “The Prophetic Announcements in the Šiševo Monastery Church of St Nicholas” [in Macedonian], PATRIMONIUM.MK, 5/10 (2012), 275-288.

 “The Antique Ancestors of Christ in the Tree of Jesse in the Narthex of the Kučevište Monastery” / „Античките предци на Христа во кучевишката Лоза Есеева“, Systasis. E-journal of the Association of Classical Philologists “Antika”, 20 (2012)

 “The Old Testament Wall Paintnings in the Šiševo Monastery of St. Nicholas (1630)” [in English], Scripta & e-Scripta. The Journal of Interdisciplinary Mediaeval Studies, Vol. 10-11/2012, eds. R. Cleminson and E. Moussakova (2012), 361-391.

 “Through parallels to the Origin: Iconographic Studies of the Ohrid Painterly Discourse of the Akathistos Hymn (1364/65) and its Mt. Athos Version (16th to 18th Centuries)”, Proceedings of the 22nd International Congress of Byzantine Stidies. Abstracts of Free Communications, Vo. III, Sofia (22-27 August) 2011, 382-383.

 „Османлиски социо-историски рефлексии: претстави на Турци во поствизантиското сликарство во Македонија“, / “Representations of Turks in Post-Byzantine Painting in Macedonia” [in Macedonian], PATRIMONIUM.MK, 4/9 (2011), 203-212.

 “Beyond the Stereotypes: On the Stylistic Diversity of the Byzantine Art in Macedonia from 11th to 14th Centuries” [in English], Balcanoslavica, 37-38 (2010), 17-35.

 “Pictorial Semiotics of Maternity in Byzantine Depictions of the Nativity. Phases and models of its development.” [in Macedonian], PATRIMONIUM.MK, 3/7-8 (2010), 263-276.

 “The Ministry Cycle in the Šiševo Monastery of St. Nicholas (1630)” [in Serbian], Saopštenja, XL (2008), 127-150.

 “Saint Demetrius in Ohrid: Revisiting the Ohrid Artistic Production during the Second Half of the 14th Century” [in Macedonian], BULLETIN_Mediaeval Art, 6 (2007), 63-109.

 “Semiotic Analyses and Post-Byzantine Parallels of the Last Judgement from the Holy Archangels in Kuchevishte” [in Macedonian]. In: Mélange. Dedicated to P. Miljkovic-Pepek, Skopje, 2004, 163-188.

 “The Establishing of the Holy Icons and the Raising of the Holy Cross” [authorized in English], Niš&Byzantium: Zbornik radova I, Niš, 2003, 235-248.

 “The Despotic Icons in the Holy Archangels of Kučevište (19 C.)“ [in Macedonian], BULLETIN_Mediaeval Art, 4 (2002), 53-59.

 “The Post-Byzantine Context of the Representation of the Akathistos Hymn in the Narthex of the Holy Archangels Church in Kučevište“ [in Macedonian], BULLETIN_Mediaeval Art, 3 (2001), 153-185.

 “The Tree of Jesse in the Narthex of the Ss Archangels’ Church at the Kučevište Monastery“, Annuaire de la Faculté de Philosophie de l’Iniversité „St. Cirille et Methode“ de Skopje, Vol. 27 (53) (2000), 133-170.

 “On Research of the Painting Workshop from the 30s of the 17th Century” [in Macedonian], Kulturno nasledstvo, 24-25 (1999), 47-75.

 “The Saga of the Archangels in 15 scenes”, Živa Antika/Antiquité Vivante, 49 (1999), 73-207.

 “Contribution to Studies of Iconostasis Crosses in the Balkans: Observing the Cross-Stands of the Peć Group” [in Serbian], Monastery Crna Rijeka and Saint Peter Koriški, ed. D. Bojović, Beograd, 198, 149-166.

 “The Naos Wall-Painting of the Kuceviste Monastery and sc. Provincial Epirote School”, Proceedings of the 18th Symposium for Byzantine and Post-Byzantine Art, Athens 1998, 49-61.

 “The Images of Liturgical Passages in the Kučevište Monasetery (1591). The Ministery Cycle with the Pentecoat Triodion and the Postresurrection Appearances“, BULLETIN Dedicated to Z. Rasolkoska-Nikolovska, Skopje, 1996, 179-207.

Книги со индивидуално и групно авторство:

Drtkovski G. ed., Macedonia: Discover the Hidden Gem, guide book, pub. Ljubovta e pettiot element, Skopje 2016, 30-44, 118-130, 153-170.

 Ликовната уметност на почвата на Македонија од IX до крајот на XIX век, книга 20, уредник: академик Г. Старделов, изд. МАНУ, Скопје 2010, xxi-xli.

 Ликовната уметност на почвата на Македонија од IX до крајот на XIX век, книга 21, уредник: академик Г. Старделов, изд. МАНУ, Скопје 2010, 1279-1296.

 Серафимова А., П. Кузман, В. Поповска-Коробар et al., Охрид. Светско наследство, Едиција „Македонско културно наследство“, изд. УНЕСКО Венеција и Управа за заштита на културното наследство на РМ, Скопје 2009.

 Серафимова А., В. Поповска-Коробар, Ј. Тричковска, М. М. Машниќ, Христијански споменици, Едиција „Македонско културно наследство“, изд. УНЕСКО Венеција и Управа за заштита на културното наследство на РМ, Скопје 2009.

 Macedonian Cultural Heritage.Christian Monuments, ed. J. Trichkovska, Venice Office Regional Bureau for Science and Culture in Europe (UNESCO-BRESCE) and Cooperazione Italiana, Skopje 2009.

 Macedonian Cultural Heritage. Ohrid World Heritage Site, ed. J. Trichkovska,Venice Office Regional Bureau for Science and Culture in Europe (UNESCO-BRESCE) and Cooperazione Italiana, Skopje 2009.

 Кучевишки манастир Свети Архангели, НИК ЛИст, Скопје 2005.

 Painterly Heights. Masterpieces in Macedonia (11th-15th centures), NIK List, Skopje 2003 (CD).

 Mediaeval Painting in Macedonia (9th-18th C.), Ministry of Information, Skopje 2000.

 “The Middle Ages”, In: Čausidis-Lilčić-Serafimova-Aleksiev, Macedonia: Cultural Heritage, ed. Misla & Skenpoint, Skopje 1995, 90-174.

 „Среден век“, во: Чаусидис Н., В. Лилчиќ, А. Серафимова, Е. Алексиев, Македонија: Културно наследство, Мисла, 1995.

Национални и меѓународни проекти:

 2013-2015: “Macedonia: Discover the Hidden Gem”, Implementers: G. Drtkovski el al. A. Serafimova (contributor).

 2014: стручен консултатнт во Проектот „Реконструкција на сликаната програма на пештерната црква и параклисот во монашката населба на културниот комплекс Зрзе“ (носител: м-р Александар Василески & НУ Институт за старословенска култура/УКЛО).

 2013: надворешен соработник (стручен консултант) во Проектот „Исламските влијанија врз орнаментиката на поствизантиските споменици во Република Македонија“ (носител: д-р Атанас Атанасоски, виш научен соработник во Институтот за старословенска култура Прилеп).

 2013: надворешен соработник (стручен консултант) во Проектот „Декоративната пластика во христијанските сакрални споменици од византискиот период (XI XIV век)“ (реализатор: Музејот на Македонија).

 2011-2014: Книжевен проект „Публикации за најзначајните вредности од културното и природното наследство“ (реализатор: Министерство за култура на РМ Управа за заштита на културното наследство) со целосно изготвени научно-пополарни монографии (предадени во печат 2012/2013) за Свети Константин и Елена во Охрид; Кучевишки манастир Свети Архангели; Свети Димитрија во Охрид.

 2011-2012 International project: Enhancing Dialogue and Collaboration through Intercultural education and Research (established with the support of UNESCO Venice Office, within the framework of MDG-F UN Joint Programme “Enhancing Interethnic Community Dialogue and Collaboration” by the donor MDG-F Achievement Fund and the University “St. Cyril and Methodius” at Skopje as implementing partner).

 2011 UNESCO WHYH Programme Translation and adaptation of the WHYH Kit for use in Macedonian Educational System (UNESCO Office in Venice BRESCE and the University “Ss Cyril and Methodius” Faculty of Philosophy at Skopje as implementing partner).

 2008-2010: Историја на културата на почвата на Македонија: покрстување, ереси, писменост (носител: акад. Г. Старделов) Историја на културата на почвата на Македонија: ликовната уметност на почвата на Македонија од IX до крајот на XIX век, МАНУ (носител: акад. Г. Старделов).

 2009-2010 Денови на Светите Кирил и Методиј во Словенија (реализатори: Словенечко друштво „Франце Прешерен” Скопје & Филолошки факултет & Филозофски факултет /УКИМ/)

 2005 Exhibition (J. Čokrevska-Filip) and Lecture (A. Serafimova) on The Fresco Painting in Macedonia from 11th 15th Centuries, Macedonian Cultural Centre (MCC), New York (USA) , проект на Министерството за култура на РМ.

 2008-2009 Implementation of the UN Convention (Paris, 1972) in Presentation and Popularization of the Cultural Heritage in Southeast Europe, UNESCO Office in Venice (BRESCE ) and Cooperazione Italiana.

 2004-2005 International Project: The Gesture in the Cultural Heritage of Europe (Co-organizers/partners: Fabbrica Europa Florence & Museum Ljubljana & Scientific Research Centre SAZU Ljubljana).

 1999-2000 EU Phare Cultural Development Project: “Macedonia – Cradle of Culture, Jewel of Nature” (designed and developed by J. Šoptrajanova-Vrteva & Vertikala Progressive Ideas and Technologies).

 “Trésors Médiévaux de la République de Macédoine” organized by Musée National de Moyen Âge “Cluny”.